Các điểm mới nổi bật của Bộ Luật Lao động sửa đổi 2019

Bộ Luật lao động sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua vào ngày 20/11/2019 và bắt đầu có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2021. Trong đó nổi bật lên một số nội dung đáng chú ý như bổ sung một số điểm mới liên quan tới người lao động và một số quy định mới đối với người sử dụng lao động.

Đối với người lao động:

Bộ Luật Lao động sửa đổi đã có những quy định cụ thể, rõ ràng hơn nhằm nâng cao quyền lợi lao động khi làm việc tại doanh nghiệp.

•  Mở rộng phạm vi và đối tượng điều chỉnh của Bộ Luật lao động sửa đổi

Nếu như Bộ luật Lao động năm 2012 trước đây mới chỉ quy định tiêu chuẩn lao động, các quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động trong mối quan hệ lao động và các quan hệ khác liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động thì Bộ Luật lao động sửa đổi năm 2019 đã mở rộng thêm phạm vi áp dụng đối với cả những người làm việc không có quan hệ lao động cùng một số tiêu chuẩn riêng.

•  Lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu hướng tới 62 tuổi đối với nam và 60 tuổi đối với nữ

Theo quy định tại Điều 169 Bộ Luật lao động mới nêu rõ, lộ trình điều chỉnh tuổi nghỉ hưu trong điều kiện bình thường tiến tới khi đủ 62 tuổi đối với nam vào năm 2028 và 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035. Từ năm 2021, trong điều kiện bình thường, độ tuổi nghỉ hưu của lao động nam là đủ 60 tuổi 3 tháng, lao động nữ là 55 tuổi 4 tháng. Sau đó cứ 1 năm thì độ tuổi nghỉ hưu của nam tăng thêm 3 tháng, nữ tăng thêm 4 tháng.

Lộ trình điều chỉnh độ tuổi nghỉ hưu từ năm 2021 đối với các đối tượng lao động.

Đối với trường hợp bị suy giảm khả năng lao động, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc nơi có điều kiện khó khăn thì được nghỉ hưu sớm trước thời gian không quá 5 năm.

So với hiện nay theo Bộ luật Lao động 2012 thì tuổi nghỉ hưu của người lao động đã tăng lên đáng kể; đồng thời, với những công việc đặc thù thì việc nghỉ hưu trước tuổi cũng được quy định ràng hơn.

· Quy định riêng đối với lao động nữ, đảm bảo bình đẳng giới

Bộ Luật Lao động sửa đổi năm 2019 có những quy định riêng dành cho lao động nữ và đảm bảo quyền bình đẳng giới. Các quan điểm đảm bảo quyền việc làm, quyền lao động của nữ giới được mở rộng và không còn hạn chế như những nội dung cũ.

· Tăng nghỉ lễ Quốc Khánh lên 2 ngày

Bên cạnh việc tăng tuổi nghỉ hưu, tại Điều 112 Bộ luật Lao động sửa đổi còn bổ sung thêm 01 ngày nghỉ trong năm vào ngày liền kề với ngày Quốc khánh. Kể từ khi dự thảo Bộ luật được phê duyệt, nội dung này đã và đang gây được sự quan tâm chú ý rất lớn đến từ đại bộ phận công nhân viên chức và người lao động, lễ Quốc Khánh sẽ được nghỉ 2 ngày, có thể rơi vào trước hoặc sau ngày 2/9. Quy định mới này nâng tổng số ngày nghỉ lễ, Tết trong năm từ 10 ngày lên 11 ngày. Trong những ngày nghỉ này, người lao động được nghỉ làm việc và hưởng nguyên lương.

· Tăng giờ làm thêm theo tháng 

Bộ Luật Lao động bổ sung thêm các trường hợp được tăng giờ làm thêm lên 200 – 300 giờ để tăng quyền lợi cho người lao động. Cụ thể, một ngày không làm thêm quá 50% tổng thời gian làm việc trong ngày, nếu tính theo tuần là không quá 12 giờ/ngày và tính theo tháng thì không quá 40h/tháng.

·Không còn hợp đồng lao động theo mùa vụ

Tại Điều 20 Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2019 đã bỏ nội dung về hợp đồng mùa vụ hoặc theo một công việc có thời hạn dưới 12 tháng, thay vào đó chỉ còn 02 loại hợp đồng là: hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng lao động xác định thời hạn.Quy định này được đánh giá là tiến bộ lớn của pháp luật lao động nhằm bảo vệ người lao động, hạn chế tình trạng người sử dụng lao động “lách luật”, không đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động bằng cách ký các loại hợp đồng mùa vụ, dịch vụ…

· Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng 

Nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập từ việc áp dụng các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng của người lao động, theo quy định mới tại Điều 35 của Bộ Luật Lao động sửa đổi năm 2019, người lao động được đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần lý do mà chỉ cần báo trước đúng thời gian quy định. Điều này giúp giảm thiểu những vấn đề bất cập do áp dụng các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng của người lao động.

· Hình thức hợp đồng lao động điện tử

Xuất phát từ những nhu cầu thực tiễn và cũng nhằm bắt kịp xu thế khoa học – công nghệ và để cải cách thủ tục hành chính thì việc giao kết hợp đồng lao động không đơn thuần chỉ bằng văn bản, lời nói hay hành vi mà theo quy định mới tại Điều 14 của Bộ Luật Lao động sửa đổi  năm 2019 đã bổ sung thêm hình thức giao kết hợp đồng lao động điện tử. Hợp đồng lao động điện tử có giá trị về mặt pháp lý như hợp đồng văn bản thông thường.

·Được ký hợp đồng xác định thời hạn nhiều lần với người cao tuổi

Thông thường, người cao tuổi thường là những người có nhiều năm làm việc với nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là những công việc yêu cầu trình độ cao. Do đó, để phát huy giá trị của người cao tuổi, Điều 149 Bộ luật Lao động sửa đổi  năm 2019 cho phép người sử dụng lao động thỏa thuận giao kết nhiều lần hợp đồng lao động xác định thời hạn với người cao tuổi thay vì kéo dài thời hạn hợp đồng lao động hoặc giao kết hợp đồng lao động mới như trước đây.

·Chính sách đảm bảo quyền của tổ chức đại diện cho lao động và người sử dụng lao động

Cụ thể, Bộ Luật lao động sửa đổi đã quy định về nguyên tắc để đảm bảo quyền của tổ chức đại diện cho lao động và người sử dụng lao động trong khi thương lượng nhằm hướng tới xây dựng các mối quan hệ lao động hài hòa.

· Cơ chế bảo vệ cho lao động chưa thành niên

Nhằm để hạn chế tối đa tình trạng bóc lột khi lao động chưa đủ tuổi, Bộ Luật lao động sửa đổi năm 2019 đã quy định cụ thể và rõ ràng hơn về cơ chế bảo vệ lao động chưa thành niên.

·Thêm trường hợp nghỉ việc riêng hưởng nguyên lương

Ngoài các trường hợp nghỉ việc riêng hưởng nguyên lương như trước đây (bản thân kết hôn: nghỉ 03 ngày; con kết hôn: nghỉ 01 ngày; Bố/mẹ đẻ, bố/mẹ vợ hoặc bố/mẹ chồng chết: nghỉ 03 ngày…) thì Điều 115 Bộ luật Lao động mới đã bổ sung thêm trường hợp cha nuôi, mẹ nuôi chết. Lúc này, người lao động cũng được nghỉ 03 ngày như trường hợp bố đẻ, mẹ đẻ hay bố/mẹ chồng, bố/mẹ vợ chết. 

· Hạn chế sự can thiệp của Nhà nước trong tranh chấp lao động

Bộ Luật Lao động sửa đổi quy định linh hoạt hơn trong giải quyết các tranh chấp có liên quan đến lao động, có thể tự giải quyết, không ép buộc phải có sự can thiệp của Nhà nước. 

Đối với người sử dụng lao động

Bộ Luật Lao động sửa đổi đã có nhiều quy định linh hoạt hơn trong thủ tục xử lý các mối quan hệ với lao động.

·Luật hóa vai trò của các tổ chức đại diện người sử dụng lao động

Theo nội dung của Bộ Luật Lao động năm 2019, lần đầu tiên vai trò của các tổ chức đại diện cho người sử dụng lao động được luật hóa về: vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong quá trình tham gia xây dựng các quan hệ lao động hài hòa, ổn định. Các tổ chức đại diện người sử dụng lao động có thể kể đến: Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các tổ chức khác.

·Mở rộng quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng của người sử dụng lao động

Cũng tương tự như người lao động, người sử dụng lao động được mở rộng quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Ngoài ra, số lần ký kết hợp đồng lao động xác định thời hạn đối với người cao tuổi hoặc lao động người nước ngoài tăng lên.

·Nhà nước không can thiệp vào chính sách tiền lương của doanh nghiệp

Theo đó, vấn đề tiền lương sẽ thực hiện trên cơ sở thương lượng, thảo luận và thống nhất giữa các bên, doanh nghiệp sẽ chủ động trong quá trình xây dựng thang bảng lương, định mức tiền lương đối với lao động.

· Đối thoại định kỳ tại doanh nghiệp

Nhằm xây dựng các mối quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa, ổn định, quy định đối thoại tại doanh nghiệp được nâng lên 1 năm 1 lần.

· Quy định về đăng ký nội quy lao động

Để giảm bớt thời gian và thủ tục đăng ký, Bộ Luật Lao động sửa đổi đã quy định linh hoạt về đăng ký nội quy lao động có thể thực hiện tại cơ quan quản lý nhà nước lao động cấp huyện.

· Giải quyết tranh chấp lao động

Bộ Luật Lao động năm 2019 có quy định về giải quyết các vấn đề tranh chấp giữa người lao động và người sử dụng lao động theo hướng có lợi cho cả hai bên, tiết kiệm thời gian và chi phí phát sinh.

Như vậy, các nội dung thay đổi trong Bộ Luật lao động sửa đổi 2019 đã quy định rõ ràng và linh hoạt hơn trong các mối quan hệ lao động, tạo điều kiện cho người lao động và người sử dụng lao động dễ dàng nắm bắt thông tin và áp dụng, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa hai bên.

Thành Trung

CÁC TIN TỨC KHÁC CÙNG CHUYÊN MỤC: